Monday, August 24, 2009

Social Networking : Enge kan ngaihtuah tur?


Khawvel a changkang tial tial a, pawn kan chhuak tam lo tial tial a. Awmhmun atang mouse click hnih khat velah khawvel kan fangchhuak zung zung tawh mai a nih hi. Social Media Revolution video te hi in lo en ve tawh emaw, hma a sawn chakzia leh kan hman nasat zia kan hmu a, a tel lo chuan kan awm thei tawh lo ti ila a dik ber ang chu.

Social Media han tih hi chuan a huam zau deuh a, tuna kan hmang tlanglawn leh kan in awmtleina ber pakhat Social Networking site lam te hi fimkhurna tarmit vuahin han thlir kual ila.

Mizote zingah chuan kan social networking site hriat lar hmasa pawl nia ka'n lo rin ve mai mai chu hi5 hi ni ta in ka hria. Account kan han siam sup sup a, hi5 friends neih tam te kha thian thenkhat te phei chuan intihtheih nan tak an hmang emaw tih mai tur kha a ni. Chumi rual deuh thaw chuan MySpace te pawh kan hre leh a, hi5 kan hman nasat ang tluk chuan kan hmang lem lo.

Heng zawng zawng rawn luahlan turin orkut a rawn lar chho leh a, hetah zet hi chuan mi zawng zawngin profile kan nei ta vek mai tih theih tur a ni a. Internet hmang ve dek dek thei tawh phawt chuan, "Orkut ah min lo add mai rawh" tih hi inbiakna tawngkam kan hman zin ber pawl a ni thin. Kan thian pakhat phei chu SMS thawn ai chuan orkut ah scrap ila, a hmu hmasa zawk thin.

Orkut lam kan hne ta deuh nge, Facebook lampang kan uar hlawm leh ta viau. Facebook phei chu mi scrap mai bakah hun khawh ralna application hrang hrang a tam khawp mai. Orkut ah friend kan han add a, facebook lamah a ngai leh ngai bawk kan in add leh a. Tu emaw sawi dan takah, "Internet hmang thang ho phei hi chu, kan kal kual kan kal kual a, a tawpah chuan kan inhmukhawm leh ruih thin".

Tunah phei chuan computer khawih peih vak lo leh net han access mai tur awm hnai lo te tan, mobile phone a hman chi Frenzo te a lar em em a. Heng zawng zawng hi hmasawnna a ni a, inhmelhriat tawnna leh inthianthatna kawnga peng pawimawh tak a niin a hriat. Awle, kan thupui lamah lut chho tawh teh ang.

Fimkhur rawh

Thenkhat chuan in lamah te emaw internet connection kan neih loh avangin public cyber cafe ah te emaw kan han thu lut a. Kan password te kan lo 'remember' tir thul, a thenin kan lo logout theihnghilh.

Kan thiannu pakhat pawh a logout hma in cafe ah khan power supply a rawn tawp thut a, a awm leh mai bawk si lo a, a chhuahsan ta nghe nghe a. A hnu lawkah a orkut profile album ah chuan zahmawh ngialngan tak tak mai hi a rawn upload ta tiah tiah mai a. Amah kan va hrilh phei chuan a ngaihna a hre lo hle. A password an lo thlaksak lo hlauh a, a vannei kan ti mai ang chu.

A thenkhat te phei chuan scrap lamah mawihnai lo tak takin an rawn tawng tir thul. Chuvangin khawi atang pawhin online ila, logout hi theihnghilh chi a ni lo. I logout theihnghilh a nih pawhin hrechhuak leh ang che.

Tute nge i thiante?

Tum khat chu ka connection a that loh avangin cafe lamah ka lut ve a. Ka hma chiah chuan vaipa tereuhte hi a thu ve a, a screen kha ka hmu thei vek a. Orkut ah chuan a lut ve ngei a, a username leh password pawh chhu lut thei tawng tawng a ni. Chutia a han sign in zo chiah chu, a profile chu sap profile emaw ka ti.

A display image ah chuan 'emo' tawk tak mai kha a hmang ngei a, chutiangin a album ah te pawh. Tunlai tleirawl duhzawng tak tur hi a ni a, friend request pawh a hmu nual nghe nghe. A tih tur ang te a tih zawh chuan, a chhuak ta mai a. A hmel ka lo en a, hetilai kawngsira 'samosa' leh 'bread pakoda' siam hnehsawh zet ngei mai kha a lo ni.

Hemi ka rawn sawi chhan chu kan friendlist a kan thian thenkhat te hi kan rin loh ang deuh deuh an ni thei tih hi a ni. Heng ho hian friend request hi hmeichhia tawh phawt chu an thawn nasa em em a, hmeichhe ho chuan in hriat ka ring. A tam tak phei hi chuan kan accept nghal pawp pawp mai a. An tum ber chu i thlalak en a ni a, hmuhnawm thlir mai piah lamin an thlir thin tih hriat a tha.
Eng atan nge i hman ve?

Kan thianpa pakhat ram danga awm chuan a thlalak hi a rawn upload hnem thin khawp mai a. Tunah hian thlalak 900 chuang a rawn upload tawh a, a la upload belh zel reng bawk. Heti em em chu tiin engatinge i thlalak i dah vak vak? I thiltih zawng zawng hi tarlan kher i tum em ni? ka va ti a, ani chuan a profile kha thil dang atan a lo hmang daih chu niin.

Ka thlalak te dahthat nan ka hmang thin a, khawi hmunah pawh awm ila, hmehchhuah zung zung a awl bakah, a bo ve mai mai lo a, tiin min chhang daih. A hmanna chu a lo dang ve khawp mai.

Social networking site a nih ang ngeiin thian siam nan leh thian te nena in kawm khawm nan kan hmang nasa teh meuh mai. Tlangval thenkhat tan nula hmeltha zawnna a lo ni a, nula thenkhat tan star deuh te phone a biak ngam loh pawh 'scrap' ngamna a lo ni lehzel a. A thenin hmelhriat sa chauh add nan kan hmang a, a thenin mizo tawh phawt add nan te kan hmang zel bawk a. A mihring a zirin kan hman dan a inanglo hlawm thei khawp ang.

I thlalak hi

Orkut/Facebook
vela i thlalak dah ho hi miin an lo copy in, an lo save thei a ni tih hriat a tha. Eng ang pawhin han protect vel mahse, i keyboard a Print Scrn button kha an rawn disable te a nih ngawt loh chuan thlalak na na na hi chu copy dan a awm zel.

Hemi ka rawn sawi chhan chu, kan thlalak mi computer a awm lo se kan tih ang chi hi chu upload lo ila. Orkut ah te phei chuan kan friend list ami ah pawh en tura kan duh zual chauh te en theih tur te in a set theih a, tin album a lock theih bawk. Friendlist a awm lo tan phei chuan en ngaihna a awm lo.

Facebook ah pawh hian direct chuan en theih loh a ni tlangpui a, mahse i thiante an lo 'tag' emaw a nih chuan, highlights ah a rawn lang a. A album pumin i en leh thei vek tho. Orkut ah chuan chu chu a theihloh ve thung.

I thlalak i upload vak vak a, i zak leh deuh a, i paih leh a. Mahse, i lo upload zuai a kha tu tu emaw computer a 'chhas' folder luahlum tute zingah a awm ve khiau maithei a nia. An in semdarh anga, nakinah i thianten chutah khatah chuan ka leng a, i thlalak an lo kawl teuh a, an rawn tih ve hunah chuan, mak i ti ve ngei ang.

Hetianga victim hi chu hmeichhia an ni tlangpui thin. Mipa hi chu kan vannei viau, kan thlalak te tumahin an save peih ve lem lo.

Fake profile

I friend list kha uluk lehzualin han en teh, fake profile a awm ve mial lo maw? I hre kher lo mai thei, mahse mi tam tak hian fake profile an nei tih hriat tur. A hmaa kan sawi tawh, samosa siamtupa emo profile ang deuh kha a ni mai, thian add teuh teuh nan fake profile an siam a. Mi hip thei tak turin emaw thlalak nalh tak tak te an han dah a, kan lo accept ve hmiah hmiah mai zel anih hi.

Request a tam thei ang ber an thawn chhuak a, mi thlalak en kual vel nan an hmang a ni ber thin. Fake profile ni a rin tam tak a awm a, a tam zawk chu a lo dik nge nge bawk zel.

Engtin nge kan hriat theih ang?

1. An thlalak dah tam tak hi celeb thlalak te an dah mai mai a, anih loh pawhin anime cartoon lem te. Anmahni thlalak tak tak hmuh tur a awm lo a, tin, a awm ang ve thei deuh tur an dah pawhin an hmel a langchiang ngai lo. (Hetah hian mi tam tak thlalak dah duh lo an awm nual tho a, fake profile an ni vek kher chuang lo).

2. A then chu anmahni thlalak ni awm tak, vawi tam tak an google hnu a an dah te pawh a awm a. An thlalak quality a tha thei mah mah.

3. A friendlist ami te kha han zawt chiang teh. Mutual Friends chu in nei nual ang, tumahin "Ka hria alawm" ti an awm ka ring lo. "Ka hre bik lo, min lo add ve ringawt a?" an lo ti thin ang. Tin, amah pawh chu i biakin, a chanchin kimchang zawh i tum chuan a ne ne kual zel ang. A school kalna thin te, a batchmate te han zawt kual zel teh. A sawi tha duh lo ang. Tin, mit tih fin a tha a, hriat hran ve theih lutuk a ni.

Heng zawng zawng bakah hian...

I orkut scrap a, "Click here to get something something.. blah blah blah" rawn kal tam tak hi chu lo delete nghal pawp pawp mai rawh. Click loh a him ber ang. Facebook lamah erawh a awm ve lem lo.

Kan thian thenkhat te chu orkut/facebook account pahnih nei an awm nual. Orkut ah bik chuan, pakhat hi hmelhriat leh thian tha sa zual chauh add na, pakhat chu a duh duh add na. Facebook ah pawh chutiang zelin, pakhat thiante nena inbiak na, pakhat games khelhna tur bik. Hetianga tih te pawh hi a thatna lai tam tak a awm ve tho ania.

Kan hman dan inanglo hlawm tak takah hian a ti fuh deuh te phei chuan chhas te pawh an chhar phah nawlh nawlh zel hi. Tin, thian thar chhelo deuh deuh zawn nana hmang ve deuh reuh si, ti fuh leh ta vak lo pawh ka hre nual a nia.

Engpawhnise, engkimah hian 'fimkhur tluk a awm lo' tih bawk kha a ni kan hriat leh thin tur chu.

Tuesday, August 4, 2009

My days in MM... flashback

MM doesn't always stand for Music Monday. Lol. A thupui saptawnga ziah a, a tak mizo tawnga ziah te pawh hi a dangdai ve duh a, hman ve zeuh zeuh hi a tha. Hman zan ka exam laiin zan khat chu ka lehkhazir peihlo kha a niang chu, ka ngaihtuahna a kal kual a kal kual a, Mary Mount School kan kal lai ka ngaihtuah chhuak tlat a, ka lung a ti leng vei reuh phian.

Afoni Ajais

He tawngkam hi tun thlengin a awmzia ka la hre thei lo. KG II kan nih lai khan tlar leh tlar hi sikul ban veleh insual tur a ni thin a, tlai khat chu kan tlar leh kan tlar hma chiah te insual hun hi a ni a. Mafelkima te khan, Joseph-a hi chu tuman shock loh tur kha a ti a. An yes thap thap hlawm a. Ka ngaihtuah let leh a, khang hunlai khan keimah kha chu shock loh tur kha ka ni tawp zel, ka hrethiam ta lo chu pawh chu.

Tichuan, ban bell chu a rawn ri a, kan insiam sap sap a. Kan chhuak ta a, school step chhuka ka kal hnak hnak lai chuan kan tlar hmaa thu ve tho David-a chu chak mang khengin a rawn tlan a, mi rawn ko tiah tiah a. Ka lo ding a, ka lo en reng a, ka bul hnai a rawn thlen chuan, chil per deuh chhaps hian, "Afoni Ajaiss" a rawn ti a, a tawng chu ka hrethiam lo nangin, "Khawnge kan shock tur te kha?" a rawn tihna ni ah ka ngai a, hmalam chu kan kawk ve ringawt a.

Zun in hnai

Tuna an auditorium khi kan classroom thin kha a ni a. Bang kha plywood in an dang kual vel mai mai a, class kan la thin kha a nia. Function awm dawn chuan plywood kha an hung sawn mai zel. Stage bul chiah kha kan class anih avangin section dang te aiin zun in kan nei hnai zawk.

Stage dawhsanna bang kha tereuhte hian a pawp a, naupang harh hlawm ta ngang chu kan kheuh kan kheuh a, ni reilote hnuah chuan kan luh theihna tawk vel chuan a kaw ta huau mai a. Short break ah te lunch break ah te, stage hnuaiah chuan kan lut dam dam zel. A hing thei phian lehnghal.

(Tun hnuah hian an siam tha te a nih loh chuan, stage pawp an bel kha hmuh tur a la awm 2000 vel kha chuan. :D )

Kekawr mawng pawp

Vawikhat chu class 1 kan nih laiin short break zawh hian, class lut hmasa nih hi kan inchuh thin a. Inti thei deuhin ka tlan lut hmasa ber a, ka thutna ka va thlen chuan ka kekawr mawng chu ka thianpa bag zipper ah a in bat tang ta tlat mai a. Kan pawt thla thei lo, midang an rawn lut zel, min rawn pawh pui luai luai... tuman an phelh thei si lo, zirtirtu lo kal tawh dawn bawk si, Christopher-an, a rem lai laiah ka kekawr chu an zai thler ta a nih kha. Ka mawng zawn chu a kaw ta huau mai, kutphah tiat velin lian tawkin. Kekawrte la ha bawk si lo, zak ve deuh si, nilengin ka thram khawm tluan zak, kut chu kham duh tak a ni.

Tiffin

Tiffin pai kha chawhmeh nei tui deuh kha chu lunch break ah an luck thei lutuk. Robert-a chawhmeh tui leh tlem bawk thin kha. A chaw zawng zawng sir kilah inthlahrung deuhin a lo in zep ve tat zel a, a tui thei em em mai lehnghal.

Vawikhat HC-a'n tiffin a uchang rep a rawn pai chiah kha chu, a pa hi ka la ti reng. A chaw chungah uchang pathum kha an mu tlar thap mai mawle. HC-a kha chu a bon thei reng reng, Melissa-i tiffin a, a pheikhawk hnuai tla a lo dah sak te kha. Class zawng zawng an fanchhuahpui a, ka ti tawh lo ang, an tih tir a, a kar lakah a lo nuih tu te kuttum a la hmuh zak zak. :-)

MM ka theihnghilh theih lohna tur te

* School ka kal reina ber leh ka luh hmasakna ber a ni.


* Tun thlenga titi naa, hlauhawm sawia, rilru a "Sister hmai plain" etc etc a rawn lan ziahna chhan hi.

* Tumtelel ka siam thiamna, min zirtirtu pawh Malsawma.

* "Nimin" tih tawngkam pawh ka hriat tanna. Nimin tih aiah "Hmanah" ka ti deuh duai duai zel, a hma chuan.

* "Leader" an tih ang chi a ka awm vawikhatna leh a awmchhun a la ni bawk, Blue House leader ka ni thin.

* Leh thil dang zawng zawng ka zirna ti mai ang.

Dairial chang lo se...

* Amanda leh Alison te unau sleeping period a an lo muthlu nasa bik thin lutuk te, kaihthawh an ngaih nasat thin zia te kha aw.

* Lallawmkima'n dawhkan hnuaia sazu a lo khawi thin te.

* Faka nena ink pen tui leh eraser nawi leh eng eng ilo chan sawm vela experiment chi hrang hrang kan tih dun thin te.

* Sir Ajit-a vuak hlau hlawm lutuk, a period chu 'beating period' a kan vuah thin. Hmeichhe thenkhat phei chu a vuak hma hma in an lo tap nasa hman thin (an hming chu puangzar lo mai ang. hehe)

* Miss Ancy min duhsak thin zia leh beng a sih nat theih zia te

* Miss Geeta khan nursery rhymes min zirtir thiam thin... ka mitthlaah a la lang thei. Stomach paining...stomach paining tih vel kan sak laia, a face expression te kha.

* Lalthangmawia leh digene leh ha nawhna.

* Sir Dara leh a "famous quotes" te.

* Ar ke kan lak thin te.

* School lamkhuang kan eiruk tum te kha, a hnai kan hmui vela kai kan tifai leh tha thei si lo. Hmuihmul nei nuauva class a kan va luh leh te.

* Clement a tawng fiahlo rei lutuk, a tawng fiahlo lawma an zai tir ziah te kha.

* Christina kha Mary Mount ah hian sound track nena zai hmasa ber a nih loh pawhin a hmasa pawl a ni awm mange, a mah chiah sound track hmanga zai ka hria. "Elshadai" a sa ngei.

* Andrew-a ten "Words" an sak ve tuma, a chang ngai leh ngai an sak nawn tlut tlut te.

* Engkima ten live music (keyboard pakhat leh guitar effect awmlo pakhat) nen "Wind of change" an sak te.

* Cub pack ah kan tel thin a, a hnuah Boy Scout kan zawm chho leh. Study period aiah class kan nei thin a, nuam thei thin tak a ni ringawt.

* Aklesh-a leh Krishna ten Miss sweet tur an lo eiruk avanga school kan ban tlai em em tum te kha.

* A khat mawi tawkah ek cheh awm leh zauh thin te.

* Class 2 kan nih laiin hmeichhe pakhat lian deuh J-in min chhan thin. A tuition la tur pawh chemte a pai tel ziah, pa tak a ni ringawt. Tunah chuan rawng bawlin missionary ah a tang ta nghe nghe.

* Sawhthing leh chi kha tinreng damdawi a ni tawp thin. Pum nat apiangin kan dil a, lu nat pawhin chuti tho.

* Tiffin ah sa pai phal loh a nia, tui ah erawh acid tui kan pai nasa thei hle.

* Headmistress thar apiang an sual telh telh zel. :-)

* Kan handwriting teacher Sister (a hming ka hre ta lo), ka handwriting en chunga, "Ohh my God... seee .... seee... seee" tih paha, hawi thle lawp lawpa ka biang an piai mai thin kha chu aw. Tun thlengin ka kutziak phei chu a chhe ta reng a.

* Class room tala kan tlawh chhiat tuma, Lalhmingliana leh Lallawmkima an vuak nasat zia te kha aw. A tlawh chhe tu tak kha chu keimah ka ni sia, mahse a hma zawng zawnga lo tlawh tu kha anmahni an nia. Min vaw tel lo hlauh.

* Raj-a love letter tur mizo tawnga kan ziah sak thin te.

* Class 6 kan nih tawhah royal rumble kan ti thin a, tum loh deuhin Malsawmkima kekawr ka pawhthlak sak a, kekawrte a lo ha si lo. Ngaihdam ka dil leh hnu hnu te kha..

* Class 7 kan pass chhuaha Farewell naa Sister in Bible min pek theuh a, a chhungah thu inziak te hi ka lung a ti leng tlat thin.

To,

Joseph L

In remembrance of your days in Mary Mount.

From,

Sr. Amrith

* Hmeichhe inkara kan thu thin a, kan han lai nasa thei khawp a. Nilengin kan nui tut tut zel. Ka bula thu thinte Belinda leh Zorini an fel thei tawp, test naah an tangkai thei lutuk.

Sawi tur la awm zul mahse duhtawk rih ila, a thui dawn lutuk tlat. Khang hun laia naupang tahbelh leh pawr fip fep thin te, tarmit lawk pui pui vuah thin te, hnap tawlh per pur thin te ho te tunah chuan an chhelo tawhin an khal tawh hlawm tawp a ni mai. Theih se chuan "Then and Now" thlalak dah sak vek ka chak. Thil mak tling a ni. hahaha

Heng hun hlimlai zawng zawng leh kan tawn ang tawng ve te, kan chhehvela awm ve reng thin, min boralsan ta te Lalhmingliana (Died. 2002) leh Lalhriatpuia (Died. 2005), hriatchhuah loh theih an ni thin lo.